Definitie. Het (meestal) tijdelijk verlagen van de grondwaterstand wordt (bron)bemaling genoemd. Hier gebruiken we de term bronbemaling. In vaktermen benoemen we het vaak als ‘het toepassen van bronbemaling.’
Wat is een bronbemaling?
Stel: u wilt een zwembad of vijver in de achtertuin laten maken, maar tijdens het ontgraven komt u water tegen. Dit water is grondwater. En het zorgt ervoor dat u niet dieper kunt ontgraven. Om toch de gewenste aanlegdiepte te kunnen realiseren, moet u het grondwater dus wegpompen.
Dit is maar een voorbeeld. Bronbemalingen worden namelijk toegepast voor allerlei werkzaamheden. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van riolering, tunnels, watergangen en vijvers. Maar ook bij de bouw van kelders of funderingen bestemd voor woningen, bedrijfspanden en windmolens. Kortom, bij werkzaamheden met of in de bodem.
Er bestaan verschillende soorten bemalingen, die ook in verschillende situaties toepasbaar zijn.
Open bemaling
Bij een open bemaling wordt water dat op de putbodem staat, weggepompt naar een andere locatie. Dit gebeurt door middel van een klokpomp. Eerst graven we een pompput, waar het water naartoe kan stromen. Vervolgens plaatsen we hier een klokpomp in. Deze pomp houdt de putbodem droog.
Een open bemaling passen we toe bij werkzaamheden waarbij de bodem uit slecht doorlaatbare grond bestaat. Ook is dit type bemaling geschikt voor het leegpompen van watergangen en het verwijderen van toestromend water of regenwater in bouwputten of sleuven.
Verticale bemaling
In het geval van verticale bemaling worden een aantal PVC-buizen verticaal in de grond gebracht. Meestal gebeurt dit met een hart op hart-afstand van één tot vier meter. Deze PVC-buizen heten ‘filters’ en hebben een diameter van ongeveer zes centimeter. De onderkant van een filter bestaat uit een geperforeerd gedeelte waardoor water kan stromen. Na het inbrengen van de filters sluiten we deze aan op een vacuümpomp. De pomp creëert een vacuüm, waardoor het grondwater door het systeem gaat stromen.
Dit type bemaling kom je meestal tegen in gebieden waar de bodem uit zand bestaat. Het aanbrengen kan onder andere door middel van handmatig spuiten. Maar ook boren, spoelboren, zuigboren, pulsen of (holle) avegaarboren zijn mogelijk.
Horizontale bemaling/ drainage
Bij een horizontale bemaling of drainage maken we gebruik van een geperforeerde, flexibele leiding, met of zonder omhulling. Deze leiding leggen we horizontaal tussen de 0,2 en 0,5 meter onder de aanlegdiepte aan, in een goed waterdoorlatend zandpakket. Het aanbrengen van de bemaling kan handmatig, met een graafmachine of met een speciaal daarvoor ontworpen machine. Vaak is een drainage aangesloten op een vacuümpomp. Maar in sommige gevallen komen de uiteinden uit in een pompput met daarin een klokpomp.
Een horizontale bemaling of drainage passen we voornamelijk toe in gebieden met een wisselende bodemopbouw. Denk bijvoorbeeld aan poldergebieden of locaties waar de bodem uit klein of veen bestaat.
Spanningsbemaling
Dit type bemaling kan nodig zijn wanneer de bodem uit een dikke klei- of veenlaag bestaat, met daaronder zand. In zo’n geval moet je namelijk rekening houden met waterdruk. De waterdruk kan in het zandpakket zo groot zijn, dat de bodem dreigt open te barsten wanneer de bouwput ontgraven wordt. Door het plaatsen van filters in het zandpakket vermindert de waterdruk. Ook het wegpompen van grondwater, met een debiet dat iets groter is dan de toestroom, zal hierbij helpen. Doordat de waterdruk vermindert, wijkt het gevaar voor openbarsten van de putbodem.
Diepboring/ Deepwell bemaling
Een diepboring of deepwell bemaling bestaat doorgaans uit filters met een diameter van zo’n 125 tot 315 millimeter. Deze filters brengen we verticaal in de grond. In de bron worden meestal zogenoemde onderwaterpompen gehangen, met capaciteiten tot wel 150 m3/u. Deze pompen persen grondwater naar boven, vanwaar het via afvoerleidingen geloosd kan worden.
Dit type bemaling passen we voornamelijk toe in gebieden waar een zeer grote toestroom van grondwater te verwachten is of bij zeer diepe bouwputten.
Retourbemaling
Bij een retourbemaling wordt het opgepompte water deels of in zijn geheel teruggebracht in de bodem. Dit gebeurt in dezelfde zandlaag waar het water vandaan is gepompt. Het terugpompen kan via drains, verticale filters, deepwell bronnen of een combinatie van de drie.
Een retourbemaling gebruiken we alleen in gebieden waar geen geschikte lozingspunten in de buurt liggen of in dichtbebouwde gebieden waar zettingen grote gevolgen kunnen hebben.
Let op: elke bronbemaling, welk type ook, is meldingsplichtig. Klik hier voor meer informatie over de benodigde melding en vergunningen.